ประวัติและความเป็นมาของอำเภอห้องสมุดประชาชนอำเภอปาย
ตามที่กรมการศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยมีนโยบายที่จะจัดสร้างห้องสมุดประชาชนอำเภอ ในปีงบประมาณ ๒๕๓๗ เป็นจำนวน ๑๔๐ แห่ง ศูนย์การศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยจังหวัดแม่ฮ่องสอนได้ขอความอนุเคราะห์ ใช้ที่ดินของโรงเรียนปายวิทยาคาร จำนวน ๒๐ ตารางวา เพื่อจัดสร้างห้องสมุดประชาชนอำเภอปาย ดังนั้น ในปี พ.ศ. ๒๕๓๗ จึงจัดสร้างห้องสมุดขึ้น โดยมีเขตติดต่อดังนี้
ทิศเหนือ ติดกับโรงเรียนปายวิทยาคาร
ทิศใต้ ติดกับโรงเรียนปายวิทยาคาร
ทิศตะวันออก ติดกับถนนราษฎร์ดำรง ซอย ๑ ตรงข้ามกับน้ำดื่มชุมชนเทศบาลปาย
ทิศตะวันตก ติดกับโรงเรียนปายวิทยาคาร
ลักษณะพื้นที่เป็นที่ราบ ระดับพื้นที่ทั้งหมดมี ความสูง-ต่ำต่างกันไม่เกิน ๐.๒๐ เมตร พื้นเป็นดินปนทราย ระดับพื้นที่ +๐.๑๕ เทียบกับพื้นที่ถนนลาดยางภายในโรงเรียน โดยมีพื้นที่การใช้สอยจริง ๙๘.๘ ตารางวา
ห้องสมุดประชาชนอำเภอปาย ตั้งอยู่ภายในบริเวณโรงเรียนปายวิทยาคาร มาเป็นเวลา ๑๑ ปี ก่อนย้ายไปรวมกับอาคารศูนย์การเรียนรู้นอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยอำเภอปาย หมู่ที่ ๘ ตำบลเวียงใต้ อำเภอปาย จังหวัดแม่ฮ่องสอน และได้ย้ายกลับมายังที่เดิมอีกครั้งใน พ.ศ. ๒๕๔๙ จนถึงปัจจุบัน โดยได้ทำการทุบผนังห้องสมุดด้านที่อยู่ติดกับกำแพงโรงเรียนและได้ทำการทุบกำแพงโรงเรียนเพื่อใช้เปิดเป็นประตูเข้าออกห้องสมุดฯ อีกด้วย
สถานที่ตั้ง
ชื่อสถานที่ : ห้องสมุดประชาชนอำเภอปาย
ตั้งอยู่ที่ : 114/4 หมู่ 4, ตำบลเวียงใต้ อำเภอปาย จังหวัดแม่ฮ่องสอน, 58130 เบอร์โทรศัพท์ : 053 617 239